Heb jij wel eens zelf zaden gekiemd? Het is leuk om te doen en de kiemen zitten boordevol voedzame stoffen die je gezondheid bevorderen.

In dit artikel lees je alles over de toepassing en verwerking van kiemen, het kweken van kiemen en de gezondheidsvoordelen.

Wat zijn kiemen?

Kiemgroenten zijn heel kleine plantjes die een hoge concentratie vitaminen, mineralen, enzymen en proteïnen bevatten. Door zaden te kiemen zijn deze voedingsstoffen veel beter door het lichaam op te nemen dan wanneer we de zaden zo zouden eten. Het zaad bestaat uit koolhydraten, eiwitten, vetten en tien procent water. Door het kiemen worden de koolhydraten omgezet in enkelvoudige suikers. Hierdoor zijn de kiemen zeer licht verteerbaar.

Kiemen zijn er in allerlei soorten en maten. Hieronder volgen een aantal kiemgroenten, met hun goede eigenschappen en manieren om ze te verwerken erbij.

De meest populaire kiemgroente is waarschijnlijk alfalfa. Je ziet het bij de supermarkt liggen; het ziet eruit als mini tauge. Je hebt het waarschijnlijk wel eens als beleg op een broodje gezond of als topping op een salade gegeten. Alfalfa is ook heel gemakkelijk zelf te kweken. Het zit boordevol plantaardige eiwitten (waardoor het voor mensen die een vegetarisch of plantaardig dieet volgen een goede toevoeging is) en vitamines C, D, E en K.

Misschien moet je even wennen aan de smaak van rode bietenkiemen. Het doet een beetje ‘gronderig’ aan, waardoor deze kiemen misschien minder geschikt zijn om zo uit het bakje te eten. Echter, de kiemen laten zich goed combineren met andere groenten. Denk aan een mooie salade met als finishing touch een pluk prachtige dieprode bietenkiemen.

Kiemen van kikkererwten zijn geschikt voor het roerbakken, of het verwerken in soepen salades. Deze kiemen moet je goed wassen voor gebruik en het is ook aan te raden om ze even kort te blancheren of stomen. Van kikkererwtenkiemen kan je gemakkelijk rauwe hummus maken. Het is echt de moeite waard om dit bijzondere gerechtje eens uit te proberen.

Dit zijn natuurlijk nog lang niet alle kiemgroenten die er zijn. De lijst van zaden die geschikt zijn om te kiemen is erg lang, vandaar dat we je hier een selectie tonen: tarwekorrels, radijszaad, quinoa, klaverzaad, linzen, mungoboontjes, groene erwten, broccolizaad, zonnebloempitten en rettichkiemen.

Naast dat er verschillende soorten kiemzaden zijn, zijn er ook verschillende vormen van kiemen. Dat zijn: spruiten, scheuten en cressen.

• Spruiten zijn plantjes die uit de zaden die in het water liggen groeien. Spruiten worden ‘geoogst’ voordat er blaadjes aan de plantjes komen. Denk bijvoorbeeld aan alfalfa: dit ziet eruit als kleine sliertjes zonder blad. De wortel (het zaadje) zit er nog steeds aan.
• Scheuten groeien ook in het water. Ze zijn klaar om geoogst te worden wanneer de eerste blaadjes zichtbaar worden. Scheuten worden zonder zaad geoogst.
• Cressen groeien niet in het water, maar op vaste bodem. Een goed voorbeeld is tuinkers. De wortel staat in een bodem (daar waar het zaad geplant is) en om cressen te kunnen eten, dien je ze los te knippen van de stengel.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van kiemen?

Kiemen zijn een geweldige bron van plantaardige vitaminen, mineralen en eiwitten. Ook bevatten kiemen grote hoeveelheden anti-oxidanten die vrije radicalen, die door ons lichaam worden aangemaakt, onschadelijk maken. Deze gezonde mini plantjes zorgen er onder andere voor het verouderingsproces wordt vertraagd. Dat willen we natuurlijk allemaal wel.

Neem nu broccolikiemen. Uit onderzoek is gebleken dat broccolikers een positief effect op het cholesterolgehalte heeft en ervoor kan zorgen dat diabetes type 2 gerelateerde klachten worden verminderd. We wisten al dat broccoli gezond was, maar blijkbaar zijn de kiemen nog beter voor ons!

Verder ondersteunen kiemgroenten de spijsvertering, versterken ze het immuunsysteem en dus onze weerstand en verkleinen ze de kans op allergieën. Ongelooflijk toch, hoeveel kracht er uit een klein plantje kan komen?

Hoe kan je zelf kiemen kweken?

Je kan ervoor kiezen om kiemen bij de supermarkt of natuurwinkel te kopen. Erg gezond natuurlijk, maar leuker, lekkerder en meer puur natuur is het natuurlijk om je eigen kiemen te kweken. Het is trouwens ontzettend makkelijk en je ziet snel resultaat, dus waarom zou je het niet zelf doen?

Wat je nodig hebt:

1. Een grote glazen pot.
2. Een stuk kaasdoek of katoen.
3. Onbewerkte kiemzaden, pitten of bonen.
4. Vers water.

Wat je moet doen:

1. Spoel het kiemzaad grondig af. Strooi het in de glazen pot en giet er een paar centimeter afgekoeld gekookt water op. Dek nu de pot af met de doek. Let op: vergeet er niet een elastiekje om te binden. Zet de pot voor een nachtje op een warme, donkere plaats.

2. De volgende ochtend spoel je het zaad af met koud water. Laat het goed uitlekken. Zet de pot weer terug in het donker. Dit schema herhaal je twee keer per dag, totdat je ziet dat het zaad begint te kiemen. Zorg dat de pot zo staat dat spruiten omhoog kunnen gaan groeien.

3. Zodra het zaad volledig gekiemd is (en er dus kleine plantjes zijn ontstaan) plaats je de pot voor enkele uren in de zon, bijvoorbeeld op de vensterbank. De kiemen zijn nu eetbaar! Je kan de kiemen voor ongeveer drie dagen goed in de koelkast bewaren.

Waar je extra op moet letten: je moet de kiemen dagelijks behandelen. Dat wil zeggen: omspoelen en uit laten lekken. Dit voorkomt schimmelvorming. De optimale temperatuur waarin de pot geplaatst dient te worden is tussen de 18 en de 22 graden. Ook moet er voldoende ventilatie zijn, ook weer om schimmelvorming te voorkomen.

Overigens zijn er ook kant-en-klare kiemsystemen te koop, bijvoorbeeld bij het tuincentrum, die het kiemproces nog sneller laten verlopen. Maar een ouderwetse glazen pot met katoenen doek werkt ook altijd nog erg goed. Bespaart je toch weer een hoop geld!

Hoe verwerk je kiemen?

Kiemen lenen zich eigenlijk voor heel veel gerechten, maar vooral in salades en op brood doen ze het erg goed. Denk aan een lekkere boterham met spread en een goede ‘dot’ kiemen. Ook in een salade is het heerlijk om verschillende soorten kiemen te verwerken. Het ziet er trouwens ook leuk uit om kiemen als topping van een salade te gebruiken.

Een klassieker is taugé, de kiemen uit mungobonen, in een roerbakgerecht. Taugé geeft het gerecht de knapperige bite waar je naar op zoek was. Experimenteren met andere kiemen in een roerbakschotel mag natuurlijk ook!

Eet jij wel eens kiemen? Welke kiemgroente is jouw favoriet?