Oestrogeen is een belangrijk hormoon dat de gezondheid en het welzijn van vrouwen op veel manieren beïnvloedt. Het speelt een rol in de menstruatiecyclus, de voortplanting, botdichtheid, vetverdeling en zelfs het humeur. Echter, de balans van dit hormoon verandert door de jaren heen, vooral tijdens de overgang. In dit artikel ontdek je wat oestrogeen precies doet, hoe het lichaam dit hormoon aanmaakt, en welke veranderingen er optreden tijdens de overgang. We bespreken ook hoe stress, vetcellen en de bijnieren de werking van oestrogeen beïnvloeden en wat je kunt doen om de balans te behouden.
Wat is het hormoon oestrogeen?
Oestrogeen is een verzamelnaam voor een groep vrouwelijke geslachtshormonen, waaronder estradiol, estron en estriol. Dit hormoon heeft een breed scala aan functies in het vrouwelijke lichaam, waaronder:
- Het reguleren van de menstruatiecyclus en de voortplanting
- Het behouden van de gezondheid van de huid, slijmvliezen en botten
- Het beïnvloeden van de stofwisseling, vetopslag en de verdeling van spier- en vetmassa
- Het ondersteunen van hersenfuncties, zoals geheugen en stemming
In de vruchtbare jaren wordt oestrogeen hoofdzakelijk geproduceerd door de eierstokken. Maar naarmate een vrouw ouder wordt, verandert de productie van oestrogeen, vooral tijdens de overgang.
Oestrogeen en de overgang
De overgang is de fase waarin de menstruatiecyclus van een vrouw stopt en de oestrogeenspiegels beginnen te dalen. Dit gebeurt geleidelijk, meestal tussen de 45 en 55 jaar, en brengt vaak tal van lichamelijke en emotionele veranderingen met zich mee. Veel vrouwen ervaren klachten zoals:
- Opvliegers en nachtelijk zweten
- Stemmingswisselingen en prikkelbaarheid
- Slaapproblemen
- Vaginale droogheid
- Gewichtsverandering, vooral rond de buik
De afname van oestrogeen veroorzaakt deze symptomen, maar het lichaam probeert zich aan te passen door andere bronnen van oestrogeen aan te boren, zoals de bijnieren en vetcellen.
Bijnieren en het hormoon oestrogeen: Stress heeft altijd voorrang
Naast de eierstokken spelen ook de bijnieren een rol in de productie van oestrogeen. De bijnieren produceren een kleine hoeveelheid oestrogeen, voornamelijk in de vorm van zwakke oestrogenen zoals estron. Dit gebeurt vooral tijdens de fase van de overgang, wanneer de eierstokken steeds minder actief worden.
Maar de bijnieren hebben ook een andere taak: het produceren van cortisol, het stresshormoon. Wanneer het lichaam onder stress staat, geven de bijnieren voorrang aan de productie van cortisol boven de productie van andere hormonen, waaronder oestrogeen. Dit betekent dat langdurige of chronische stress de oestrogeenproductie kan ondermijnen, wat overgangsklachten verergert. Stress kan bijdragen aan hormonale disbalans, vermoeidheid en stemmingswisselingen, die vaak voorkomen tijdens de overgang.
Vetcellen en Aromatase: De rol van vetweefsel in oestrogeenproductie
Een belangrijke, maar vaak over het hoofd geziene, factor in de productie van oestrogeen is vetweefsel. Vetcellen, vooral die in de buikstreek, bevatten een enzym genaamd aromatase. Dit enzym zet andere hormonen, zoals androstenedion, om in oestrogeen. Dit proces wordt aromatisering genoemd..
In de vruchtbare jaren wordt oestrogeen voornamelijk door de eierstokken geproduceerd, maar tijdens de overgang wordt deze taak gedeeltelijk overgenomen door vetweefsel, vooral als de eierstokken stoppen met het produceren van oestrogeen. Dit is de reden waarom vrouwen tijdens de overgang vaak merken dat ze gemakkelijker vet rond hun buik ophopen: het lichaam probeert de afname van oestrogeen te compenseren door vetcellen actief oestrogeen aan te laten maken.
Hoewel vetweefsel dus een belangrijke rol speelt in de aanmaak van oestrogeen, kan te veel buikvet nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid. Overmatige vetopslag kan het risico op hart- en vaatziekten, diabetes en andere ontstekingsgerelateerde aandoeningen verhogen, wat de hormonale disbalans verder kan verergeren.
Stress, vetcellen en hormonale balans
De vicieuze cirkel van stress en vetopslag tijdens de overgang kan leiden tot verdere hormonale disbalans. Het lichaam maakt oestrogeen aan via vetweefsel, maar als er veel cortisol (stresshormoon) in omloop is, wordt de aromatase-activiteit in vetcellen verminderd. Dit kan de productie van oestrogeen belemmeren en tegelijkertijd bijdragen aan de ophoping van buikvet, wat de situatie nog erger maakt.
Tips voor een gezonde oestrogeenbalans
Gelukkig zijn er verschillende manieren om je oestrogeenproductie en -balans te ondersteunen, zelfs tijdens de overgang:
✅ Verdiep je in de overgang
Door te weten wat de overgang precies is en wat er allemaal gebeurd in je lichaam, kun je beter begrijpen hoe hormonen met elkaar samenwerken en waarom bepaalde klachten kunnen ontstaan.
✅ Verminder stress
Stressbeheersing is ontzettend belangrijk voor het herstellen van de hormonale balans. Probeer ontspanningstechnieken zoals yoga, meditatie of ademhalingsoefeningen om je bijnieren de ruimte te geven om oestrogeen aan te maken.
✅ Gezonde voeding
Kies voor voeding rijk aan fyto-oestrogenen, zoals soja, lijnzaad, peulvruchten en groenten. Deze plantaardige stoffen hebben een oestrogeenachtige werking en helpen de hormoonbalans in stand te houden. Ook gezonde vetten zoals omega-3 vetzuren kunnen het lichaam ondersteunen.
✅ Beweging
Regelmatige lichaamsbeweging ondersteunt vetweefsel en helpt de stofwisseling. Het kan ook helpen bij het reguleren van hormonen en het verminderen van buikvet. Focus op zowel krachttraining als cardiovasculaire oefeningen.
✅ Zorg voor voldoende slaap
Een goede nachtrust is essentieel voor hormonale balans. Tijdens de slaap herstelt je lichaam zich en wordt de hormoonproductie geoptimaliseerd. Zorg voor een regelmatig slaapritme en creëer een rustgevende slaapomgeving.
>>> Heb je hier begeleiding bij nodig? Neem dan contact met mij op!
Het hormoon oestrogeen in balans
Oestrogeen speelt een grote rol in het welzijn van vrouwen, vooral tijdens de overgang. Door de afname van oestrogeen in de eierstokken, neemt het lichaam andere manieren om dit hormoon aan te maken, zoals via de bijnieren en vetweefsel. Vetcellen, met name buikvet, produceren oestrogeen via aromatase, maar dit kan leiden tot een vicieuze cirkel van hormonale disbalans. Stress speelt hierbij een grote rol, aangezien het de prioriteit geeft aan de productie van cortisol boven oestrogeen.
Natuurlijk! door de overgang
Natuurlijk! Ida is een gediplomeerd BGN gewichtsconsulent met als specialisatie voeding en overgang. Meer weten? Of heb jij begeleiding nodig? Klik hier voor meer informatie.
Door te werken aan een gezonde levensstijl met stressmanagement, gezonde voeding, lichaamsbeweging en voldoende slaap, kun je de balans van oestrogeen tijdens de overgang ondersteunen en de impact van hormonale veranderingen verlichten. Heb je hier begeleiding bij nodig? Neem vrijblijvend contact met mij op om te bespreken wat ik voor jou kan betekenen.
