Honger en verzadiging zijn twee natuurlijke signalen van ons lichaam die ons vertellen wanneer het tijd is om te eten en wanneer we genoeg hebben gehad. Maar wist je dat de signalen honger en verzadiging voor een groot deel worden aangestuurd door hormonen? In dit artikel lees je hoe onze eetlust wordt beïnvloed door onder andere de hormonen ghreline en leptine, wat verzadigingshormonen precies doen, en waarom sommige mensen moeite hebben met het herkennen van verzadiging. Ook leggen we uit wat leptineresistentie is en hoe dit je gezondheid en gewicht kan beïnvloeden.
Wat bepaalt je eetlust?
Eetlust is het verlangen om te eten. Dat kan ontstaan uit fysieke honger, maar ook door emoties, gewoontes of de omgeving. Denk maar aan hoe lastig het is om een stuk taart te weerstaan als je op een verjaardag bent, zelfs als je eigenlijk vol zit.
Toch is er ook een biologische kant aan eetlust, en die wordt geregeld door hormonen. Deze ‘boodschapperstofjes’ in je lichaam zorgen ervoor dat je hersenen weten of er energie nodig is (je krijgt honger) of dat er voldoende brandstof is binnengekomen (verzadiging: Je bent vol). Twee van de belangrijkste hormonen op dit gebied zijn ghreline en leptine.
Ghreline: het ‘hongerhormoon’
Ghreline is een hormoon dat wordt aangemaakt in de maag. Het wordt vooral actief als je maag leeg is. Ghreline stuurt dan een signaal naar je hersenen: “Tijd om te eten!” Het zorgt ervoor dat je eetlust toeneemt en dat je op zoek gaat naar voedsel. Na een maaltijd daalt het ghrelineniveau weer, waardoor de honger verdwijnt.
Wat belangrijk is om te weten, is dat ghreline snel reageert op je eetgedrag. Als je een poosje minder eet dan je lichaam gewend is, kan ghreline toenemen en je een sterker hongergevoel geven. Dit maakt afvallen soms extra lastig.
Leptine: het ‘verzadigingshormoon’
Leptine is het hormoon dat het tegenovergestelde doet van ghreline. Het wordt vooral aangemaakt in vetcellen en geeft aan je hersenen door dat je voldoende energie hebt binnengekregen. Hierdoor vermindert je eetlust en voel je je verzadigd.
Wanneer je voldoende leptine hebt, remt dat dus je eetlust af. Maar bij mensen met overgewicht werkt dit systeem vaak niet meer goed. Het systeem is dan verstoord. Dit noemen we leptineresistentie. Je blijft dan trek houden, ook als je genoeg gegeten hebt.
Wat is leptineresistentie?
Leptineresistentie betekent dat je hersenen minder gevoelig zijn geworden voor het signaal van leptine. Ondanks dat er voldoende (of zelfs veel) leptine in je lichaam aanwezig is, ‘ziet’ je brein het niet goed meer. Het gevolg: je voelt je niet verzadigd na het eten, blijft trek houden en eet dus sneller te veel.
Leptineresistentie kan ontstaan door langdurig te veel eten, chronische stress, slechte slaap en ontstekingen in het lichaam. Het lichaam raakt dan als het ware ontregeld, waardoor het steeds moeilijker wordt om op gevoel te eten.
Honger en verzadiging: Hoe werken deze hormonen samen?
Ghreline en leptine werken als een soort thermostaat voor je energiehuishouding. Ghreline geeft aan wanneer je moet eten, leptine wanneer je kunt stoppen. Als dit systeem goed werkt, kun je vertrouwen op je natuurlijke hongersignalen. Maar als de balans verstoord is, raakt ook je eetlust uit evenwicht.
Wat kun je doen om je hormonen in balans te houden?
Gelukkig kun je zelf invloed uitoefenen op je honger- en verzadigingshormonen. Hier zijn een paar tips:
- Eet onbewerkt en vezelrijke voeding: dit zorgt voor een stabiele bloedsuikerspiegel en ondersteunt een gezonde hormoonbalans.
- Slaap voldoende: slecht slapen verhoogt ghreline en verlaagt leptine, waardoor je meer honger krijgt.
- Beweeg regelmatig: dit helpt je lichaam gevoeliger te blijven voor leptine.
- Eet met aandacht: als je mindful eet, ben je beter in staat om te voelen wanneer je genoeg hebt.
- Verminder stress: chronische stress kan het hele hormonale systeem in de war brengen.
Honger en verzadiging de rol van hormonen
Als je beter snapt hoe honger en verzadiging werken, merk je dat het niet alleen gaat om trek hebben of vol zitten, je hormonen spelen daar namelijk ook een grote rol in. Met dat inzicht kun je leren om goed naar je lichaam luisteren en kiezen wat op dat moment nodig is.
Gewichtsbeheersing en gedragsverandering
Ida Jager is een gediplomeerd BGN gewichtsconsulent met specialisaties op het gebied van gewichtsbeheersing, psychologie en welzijn. Meer weten? Of heb jij begeleiding nodig? Neem dan vrijblijvend contact met mij op.
Wil je hier meer weten over honger en hormonen? Of zoek je begeleiding bij het veranderen van jouw huidige leefstijl? Neem dan gerust contact met mij op. Ik help je graag naar meer balans, energie en rust in je hoofd én lijf.
